Behandel je patiënten met Long-COVID? Geef jij ademtherapie bij spanningsklachten? Of zoek je handvatten om cliënten meer te laten ontspannen? In dit blog vind je tips om je adem- en ontspanningstherapie naar een hoger plan te tillen.
Laatste wijziging: 3 november 2021 | Auteur: Nick Muhren | Leestijd: 4 minuten
Spanningsdetector
Je kunt de ademhaling zien als de spanningsdetector van het lijf: het meet de mentale en fysieke spanning in je lichaam. Ademhaling is een grotendeels onbewuste handeling, je denkt er eigenlijk niet over na en gelukkig maar! Dat onbewuste heeft echter ook een keerzijde. Veel mensen herkennen een niet-functionele ademhaling niet, dat maakt het lastig om er iets aan te doen.
Herstel van Long-COVID
Een niet-functionele ademhaling is te vergelijken met chronische pijn: hoe langer het bestaat hoe meer lichaamsprocessen erbij betrokken raken. De psychosociale component krijgt na verloop van tijd de overhand. Dat zien we bijvoorbeeld ook bij mensen die herstellen na een coronabesmetting en kampen met Long-COVID. Waar eerst de fysieke problemen van de ademhaling centraal staan, komen bij langer bestaande klachten de mentale factoren meer naar de voorgrond. Het niet-functionele adempatroon – bijvoorbeeld bij Long-COVID – is dan niet meer alleen het gevolg van fysieke klachten, maar wordt een op zichzelf staand probleem.
Essentie
De essentie van adem- en ontspanningstherapie is het herstellen van het zelfregulerend vermogen van het lichaam: door in te grijpen op verschillende processen zorg je ervoor dat iemand weer ‘grip’ krijgt op zijn of haar ademhaling. Je zet in feite het zelfregulerende vermogen weer aan.
“Je gaat het pas zien als je het door hebt” – Johan Cruijff
Overspanning ervaren
Pas als je overspanning of een verkeerde ademhaling registreert kun je er iets aan doen. Lichaamsbewustwording is een essentieel proces van de adem- en ontspanningstherapie. Veel mensen ervaren geen overspanning, terwijl het er wel is. Met handgrepen en instructies kun je zorgen dat iemand de overspanning wél waarneemt. Men leert lichamelijke symptomen te herkennen en erbij stil te staan, om er vervolgens iets aan te doen. Je leert je patiënt om zelf de touwtjes in handen te nemen.
Spanningsvermindering
Bij spanningsvermindering draait het om de juiste dosis spanning. Teveel spanning kost energie en breekt vroeg of laat op. Door iemand te leren met de juiste spanning door het leven te gaan kun je een hoop leed besparen. Gerichte oefeningen om met zo min mogelijk energie bewegingen tot stand brengen die het lijf al kent kunnen daar bij helpen. Het idee is dat je met instructies en handgrepen voorwaarden schept zodat de ademhaling zich op een flexibele wijze aanpast. Bij een schrikreactie gaat de ademhaling bijvoorbeeld functioneel omhoog. Ná deze reactie zal de ademhaling zich weer aanpassen naar de juiste setting in de context waarin je je begeeft. Hetzelfde geldt voor alle spanningsverhogende zaken zoals pijn, angst, etc.
Buikademhaling?
Functioneel ademen is niet hetzelfde als een buikademhaling. Soms is een ‘hoog’ of ‘breed’ adempatroon functioneel, soms is de lage ademhaling via de buik beter. Van belang is dat de ademhaling zich onbewust(!) aanpast aan de fysieke en mentale status. Een niet-functionele ademhaling kost energie en iemand herstelt daardoor slechter. Het resetten van een niet-functioneel adempatroon lukt vaak door de aandacht te verleggen. Door het uitlokken van een functioneel adempatroon zónder iemand te laten focussen op de ademhaling herstel je het aanpassingsvermogen van het lichaam. Concentratie, aandachtverschuiving en koppelen zijn kernwoorden bij dit proces. Positieve persoonsgebonden zintuigelijke ervaringen kunnen helpen om de ademhaling te resetten. Denk maar eens aan het lopen met je blote voeten in warm zand op een strand… ontspannen hè?
Opleiding ‘Procesmatige adem- en ontspanningstherapie’
Wil jij je specialiseren in ademhaling en ontspanning? De opleiding ‘Procesmatige adem- en ontspanningstherapie’ werkt volgens een zeer praktische methode. Het zorgt voor een makkelijke ingang om spanningsgerelateerde klachten te behandelen en het zelfregulerend vermogen ‘aan’ te zetten. Niet alleen voor de algemeen therapeut, ook collega’s met een specialisatie gingen je voor en gebruiken deze methode nu dagelijks in de praktijk.
Quote van een cursist:
"De opleiding heeft mij meer gebracht als (psychosomatisch) fysiotherapeut dan ik van te voren had verwacht. Mijn doel was om meer handvatten te hebben bij hyperventilatieklachten en dat doel is meer dan behaald. Ik heb er een enorm repertoire aan oefeningen bijgekregen die ik ook inzet bij veel andere spanningsgerelateerde klachten. Daarnaast heeft deze scholing mij meer structuur gegeven in mijn handelen door de duidelijke opbouw die erin zit. Mijn visie op het ademhalen is door deze opleiding absoluut veranderd, in positieve zin!"
Ik wil graag meer informatie over deze opleiding
Meer lezen?
Mindfulness en training vermindert kankergerelateerde vermoeidheid
Verbeteren patiënten met Cystische Fibrose hun houding door gerichte therapie?
Diagnostiek bij kinderen met inspanningsgerelateerde ademhalingsklachten kan beter
Lekker geslapen? Het belang van een goede nachtrust voor CVA-patiënten
Buikdrukverlagende training verbetert tonus en continentie
Geschreven door: Nick Muhren MSc, sportfysiotherapeut en vakreferent bij NPi
Datum: 3 februari 2021