Mensen met hoofd-halskanker kunnen voor, tijdens en na de medische behandeling fysieke problemen ervaren, en fysiotherapie kan hierbij helpen. Gerben van Hinte zocht in zijn promotieonderzoek uit welke patiënten meer risico lopen op bepaalde klachten, op welk moment dit zich voordoet en hoe dit invloed heeft op hun fysieke functioneren.
📆 10 oktober 2023 | 🖊 Gerben van Hinte | Leestijd: 3 minuten
Patiënten met hoofd-halskanker kunnen voor, tijdens en na de medische behandeling fysieke problemen ervaren. De chirurgische en/of radiotherapeutische behandeling kan bijvoorbeeld leiden tot een beperking in het openen van de mond wat problemen geeft bij het eten. Patiënten kunnen ook moeite hebben bij het over de schouder kijken tijdens het fietsen, als gevolg van een strakke nek door de bestraling. Chemo- en radiotherapie kunnen ook leiden tot meer algemene klachten zoals een verminderde algehele kracht en conditie, waardoor het bijvoorbeeld niet meer lukt om met de hond te wandelen. Gespecialiseerde fysiotherapie kan worden ingezet om patiënten te begeleiden bij deze problematiek.
Promotieonderzoek
In het promotieonderzoek van Gerben van Hinte ging hij op zoek naar welke patiënten, op welk moment, welke klachten op het gebied van fysiek functioneren hebben. Deze informatie draagt bij aan het verbeteren van gepersonaliseerde fysiotherapie, zodat die op het juiste moment kan worden aangeboden aan patiënten die behandeld worden voor hoofd-halskanker.
Meetset
Om de patiënten met hoofd-halskanker te herkennen die mogelijk baat hebben bij fysiotherapie ontwikkelden we een meetset. Deze verzameling meetinstrumenten bevatte hoofd-halskanker specifieke en kankergenerieke metingen: de maximale mondopening (intra- en extra-oraal), schouder- en nekfunctie, kracht van de onderste extremiteit (30 seconden zitten-staantest), knijpkracht, niveau van mobiliteit (timed up-and-go test) en het loopvermogen (6 minuten wandeltest). Alle testen scoorden goed op test-hertestbetrouwbaarheid. Sommige testen hadden echter een relatief grote meetfout waardoor ze minder geschikt zijn voor het evalueren van een behandeling.
Functioneringsproblemen
In een vervolgstudie namen we de meetset af bij 50 patiënten die de behandeling voor hoofd-halskanker reeds hadden afgesloten. Daaruit bleek dat veel van de deelnemers fors onder de referentiewaarden scoorden, met name op de kracht- en conditietesten. Bij het afnemen van vragenlijsten naar zorgbehoeften bleek dat er in deze groep ook nog steeds veel behoefte is aan ondersteunende zorg in relatie tot fysiek functioneren. Daarom pleiten we voor meer aandacht vanuit de fysiotherapie voor deze groep in de fase van “cancer survivorship”.
Risicoprofielen
Omdat schouder- en nekklachten relatief vaak voorkomen bij patiënten hebben we specifiek gekeken welke patiënten op welk moment klachten ervaren. Deze “risicoprofielen” zorgen ervoor dat we deze patiënten al in een vroeg stadium kunnen informeren en proactief kunnen benaderen voor fysiotherapie.
Proefschrift
Bovengenoemde onderwerpen worden uitgebreid besproken in het proefschrift van Gerben van Hinte, getiteld: Physical health in patients with head and neck cancer, towards personalized physiotherapy” dat hij schreef onder begeleiding van promotoren prof. dr. Ria Nijhuis- van der Sanden, prof. dr. Robert Takes, prof dr. Thijs Merkx en copromotor dr. Caroline Speksnijder.
🔗 De PDF van het proefschrift is vrij beschikbaar via de website van de Nederlandse Vereniging voor Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie (NVMKA).
Wil je meer weten over fysiotherapie bij mensen met hoofd-halskanker?
Schrijf je dan in voor de Masterclass 'Hoofd-hals oncologie en lymfoedeem: nieuwe ontwikkelingen', die we op vrijdag 5 april 2024 organiseren.
In deze masterclass leer je over de nieuwe ontwikkelingen op het gebied van de medisch-oncologische, tandheelkundige en fysiotherapeutische behandeling. Ideaal voor orofaciaal fysiotherapeuten, oncologie- en oedeemfysiotherapeuten, omdat zij steeds vaker patiënten zien die behandeld zijn voor kanker in het hoofd-halsgebied.
Gerben van Hinte is één van de docenten in deze masterclass en zal natuurlijk uitgebreid ingaan op de resultaten uit zijn promotieonderzoek.
Meer informatie over deze masterclass
Geschreven door: Gerben van Hinte
Datum: 10 oktober 2023