Opleiding 'Procesmatige adem- en ontspanningstherapie - Deel 1'

Quotes van cursisten

De opleiding heeft mij meer gebracht als (psychosomatisch) fysiotherapeut dan ik van te voren had verwacht. Mijn doel was om meer handvatten te hebben bij hyperventilatieklachten en dat doel is meer dan behaald. Ik heb er een enorm repertoire aan oefeningen bijgekregen die ik ook inzet bij veel andere spanningsgerelateerde klachten. Daarnaast heeft deze scholing mij meer structuur gegeven in mijn handelen door de duidelijke opbouw die erin zit. Mijn visie op het ademhalen is door deze opleiding absoluut veranderd, in positieve zin!

Ik vond het heel fijn en leerzaam dat er zoveel tijd was om vooral zelf te oefenen en te ervaren wat de oefeningen met je doen.

Een heel andere manier van denken over zorg, de procesmatige aanpak, maar wel één die veel beter bij me past dan het in de zorg gebruikelijke lineaire model.

Fijne cursus, veel geleerd, mooie groepsdynamiek.

Programma en informatie voor deelnemers

Als deelnemer krijg je toegang tot de besloten website www.npicursus.nl.
Op deze site tref je alle extra informatie aan zoals bijvoorbeeld het programma, eventuele voorbereiding en andere relevante informatie.

Videotrailer

Toegang tot de opleiding

Deze opleiding is toegankelijk voor fysio-, oefen-, ergo-, huidtherapeuten, logopedisten, psychomotorisch therapeuten en HBO-opgeleide niet-paramedici die tevens voldoen aan de PLATO-eisen. 

Kosten

€ 2475,- (met NPi-kortingskaart) respectievelijk € 2745,- inclusief verzorging en cursusmateriaal

Locatie

• Conferentiecentrum Kaap Doorn (route)

Accreditatie

Deze scholing is geaccrediteerd voor: Basisregister Algemeen fysiotherapeut (KNGF en Keurmerk) / Deelregister Psychosomatisch Fysiotherapeut / Aantekeningenregister Hartfysiotherapeut / Aantekeningenregister Longfysiotherapeut met 100 punten.

Deze opleiding is tevens geaccrediteerd voor oefentherapeuten, ergotherapeuten, logopedisten en huidtherapeuten (door ADAP) met 64 punten, voor psychomotorisch therapeuten met 75 punten en voor Van Dixhoorntherapeuten (door de AOS - kwaliteitsregister Van Dixhoorn) met 10 punten.

Voorkennis, voorwaarden, ingangsniveau

Deze opleiding is toegankelijk voor fysio-, oefen-, ergo-, huidtherapeuten, logopedisten, psychomotorisch therapeuten en HBO-opgeleide niet-paramedici die tevens voldoen aan de PLATO-eisen

Doel

Na deze scholing ben je in staat om op verantwoorde wijze adem- en ontspanningsinstructies procesmatig aan te bieden. Je repertoire aan instructies en manuele technieken is completer geworden, en je hebt inzicht gekregen hoe je deze technieken procesmatig kunt inzetten bij het vinden van een ingang tot ontspannen. Je herkent de zeven processen die kunnen optreden bij jezelf en bij patiënten tijdens en na het toepassen van de instructies.
Na deze scholing kun je inschatten in welke mate de persoon zelf in staat is zijn/haar spanning in het leven van alledag te kunnen ‘regelen’ (= interne zelfregulatie van spanning) en of hij/zij hiervoor van buitenaf ondersteuning nodig heeft (= externe zelfregulatie van spanning). Je begrijpt wat er bedoeld wordt met de begrippen ‘functionele spanning’ en ‘dysfunctionele spanning’.

Subdoelen

In het programma van de opleiding kunnen vijf ‘blokken’ worden onderscheiden:
1. Kennisoverdracht over adem- en ontspanningstherapie
2. Het zelf ervaren en het zelf geven van adem- en ontspanningsinstructies
3. Het toepassen van manuele technieken ter bevordering van de ontspanningsrespons en de kwaliteit van het adempatroon
4. Het begeleiden van oefenervaringen van patiënten
5. Het begrip ‘hyperventilatie’ en de actualiteit ervan in de huidige klinische praktijk

Ad 1. Kennisoverdracht over adem- en ontspanningstherapie (18 contacturen)
De volgende thema’s komen hierbij aan bod:

Adembewustwording: basisprocedure en spelregels;
Kenmerken van ontspannen ademen en de dubbele rol van de ademhaling in zelfregulatie
Na dit onderdeel kun je de basisprocedure en -principes van adem- en ontspanningstherapie volgens de methode Van Dixhoorn benoemen.
Tevens kun je de verschillende functies van het ademen benoemen, evenals de kenmerken van ontspannen ademen en de dubbele rol van het ademen (de zgn. ‘indicator’-rol en ‘regulator’-rol) in de zelfregulatie van spanning.

Modaliteiten van adem- en ontspanningstherapie
Na dit onderdeel kun je de tien voornaamste modaliteiten van adem- en ontspanningstherapie (omgeving, houding, aandacht, beweging, ademhaling, inhoud, gesprek, tempo, aanraken en huiswerk) en de variatiemogelijkheden per modaliteit benoemen.

Het geven van instructies: spelregels en opbouw
Na dit onderdeel kun je de spelregels benoemen die de therapeut in acht behoort te nemen tijdens het geven van adem- en ontspanningsinstructies volgens de methode Van Dixhoorn. Tevens kun je een bewuste keuze maken uit de diverse modaliteiten van adem- en ontspanningstherapie bij het komen tot een op maat gesneden behandeling.
Processen ‘lichaamsbewustwording’, ‘functioneel ademen’ en ‘functioneel bewegen’
Na dit onderdeel kun je de processen ‘lichaamsbewustwording’, ‘functioneel ademen’ en ‘functioneel bewegen’, die bij de patiënt kunnen optreden ten gevolge van adem- en ontspanningsinstructie, beschrijven en weet je hoe je deze processen kan herkennen bij patiënten.

Processen ‘spanningsvermindering’, ‘herstel van evenwicht’, ‘aandachtverschuiving’ en ‘cognitieve herstructurering’
Na dit onderdeel kun je de processen ‘spanningsvermindering’, ‘herstel van evenwicht’, ‘aandachtverschuiving’ en ‘cognitieve herstructurering’, die bij de patiënt kunnen optreden ten gevolge van adem- en ontspanningsinstructie, beschrijven en weet je hoe je deze processen kan herkennen bij patiënten.

Marges voor zelfregulatie middels adem- en ontspanningstherapie
Na dit onderdeel kun je de normaal optredende, functionele processen als gevolg van adem- en ontspanningstherapie onderscheiden van disfunctionele responsen op adem- en ontspanningstherapie. Tevens kun je aangeven hoe iemands marges voor interne zelfregulatie van spanning kunnen worden bepaald.

Evaluatie van het effect van adem- en ontspanningstherapie
Na dit onderdeel heb je inzicht gekregen hoe je procesmatige adem- en ontspanningsinstructie kunt inzetten als een differentiaal diagnosticum in hoeverre klachten spanningsgerelateerd zijn. Je maakt een begin met het registreren en evalueren van de resultaten van een (proef-)behandeling met adem- en ontspanningstherapie aan de hand van een voorgestructureerd formulier. Ook leer je hierbij gebruik te maken van objectieve meetinstrumenten. In deel 2 en 3 van de opleiding wordt dit onderdeel verder uitgewerkt.

Ad 2. Het zelf ervaren en zelf geven van adem- en ontspanningsinstructies (22 contacturen)
Na dit onderdeel heb je persoonlijke ervaring opgedaan met circa dertig adem- en ontspanningsinstructies volgens de methode Van Dixhoorn en kun je deze zelf geven aan patiënten.

Ad 3. Het toepassen van handgrepen ter bevordering van de kwaliteit van het adempatroon (10 contacturen)
Na dit onderdeel kun je een zevental manuele technieken uit de methode Van Dixhoorn toepassen bij mede-cursisten en patiënten ter bevordering van de kwaliteit van het adempatroon.

Ad 4. Het begeleiden van oefenervaringen van patiënten (6 contacturen)
Na dit onderdeel kun je de tijdens adem- en ontspanningsinstructie bij patiënten optredende processen herkennen en adequaat begeleiden.

Ad 5. Het begrip ‘hyperventilatie’ en de actualiteit ervan in de huidige klinische praktijk (4 contacturen)
Hoewel ‘hyperventilatie’ als apart syndroom niet meer acceptabel is, wordt het nog steeds als de voornaamste verwijsreden voor adem- en ontspanningstherapie gebruikt. Na dit onderdeel kun je het begrip ‘hyperventilatie’ interpreteren, kun je benoemen wat de mogelijke rol van hypocapnie is in de therapie en wat de mogelijkheden zijn van procesmatige adem- en ontspanningstherapie voor patiënten met ‘hyperventilatieklachten’.

Beschrijving

Het belang van een goede balans tussen rust en actie en het reëel kunnen waarnemen van het spanningsniveau lijkt steeds belangrijker te worden in een tijd waarin veel mensen het gevoel met zichzelf kwijtraken en fysieke en psychische gezondheidsklachten ontwikkelen als gevolg van een verhoogd spanningsniveau.

Sinds 2017 kan bij het NPi de opleiding ‘Procesmatige adem- en ontspanningstherapie’ worden gevolgd. Het NPi biedt deze opleiding, die uit drie delen (jaren) bestaat, in samenwerking met het Van Dixhoorn centrum voor Adem- en Ontspanningstherapie aan. Deel 1 kon voorheen zowel via het NPi (in Doorn) als via het Van Dixhoorn centrum (in Amersfoort) worden gevolgd. De delen 2 en 3 konden alleen via het Van Dixhoorn centrum worden gevolgd. Vanaf 2024 wordt de volledige opleiding alleen nog via het NPi verzorgd.

In deze opleiding leer je om adem- en ontspanningsinstructies te geven vanuit een procesmatige benadering, diverse manuele technieken toe te passen ter bevordering van de ontspanningsrespons en ter beïnvloeding van het adempatroon. Tevens leer je oefenervaringen van patiënten te begeleiden om ze te ondersteunen in hun bewustwordingsproces. Je bent tijdens behandelingen in staat te onderzoeken in hoeverre overmatige spanning aanwezig en beïnvloedbaar is of dat de omstandigheden dominant zijn en de spanning hoog houden. Als overmatige spanning oplost, kun je een uitspraak doen in welke mate mogelijke spanningsklachten samenhangen met disfunctionele spanning en in welke mate beperkende voorwaarden een rol blijven spelen.

In Deel 1 van de opleiding ligt het accent op het verwerven van persoonlijke ervaring en vaardigheid met de adem- en ontspanningsinstructies. Aan de hand van de ervaringen tijdens de praktijk worden de theoretische achtergronden uitgelegd en toegelicht. Door het zelf doen en ondergaan word je je bewust van de mogelijkheden voor toepassing in het eigen leven en werk. De bedoeling is dat je hiermee aan de slag gaat, met mede-cursisten oefent en de ervaringen rapporteert tijdens de opleiding.

Deel 1 van de opleiding wordt afgerond met een schriftelijk verslag over de eigen ervaringen met adem- en ontspanningstherapie en met patiënten in de praktijk. Het certificaat wordt verstrekt na een voldoende beoordeling van het schriftelijke verslag.

Verplichte literatuur (niet bij de prijs van de opleiding inbegrepen):
Het boek ‘Adem- en ontspanningsinstructie – een procesmatige benadering’ (Van Dixhoorn, 2025; 4e herziene en uitgebreide druk)

Didactische werkwijze

Thuisstudie, hoorcollege, responsiecollege, demonstratie en vaardigheidstraining

Beoordeling door cursisten

Vraag 1: Welke beoordeling geef je de cursus in het algemeen?

Vraag 2: In welke mate beschikte(n) de docent(en)/spreker(s)* over de benodigde vakinhoudelijke kennis en vaardigheden?

Vraag 3: In welke mate is het geleerde toepasbaar in jouw huidige of toekomstige beroeps- en/of functie-uitoefening?

Vraag 4: Hoe luidt jouw oordeel over de organisatie tijdens de scholingsactiviteit (denk aan accommodatie, bereikbaarheid, kwaliteit van opleidingsruimten, hoeveelheid pauze, cursustijden, verzorging etc.)?

Vraag 5: Zou je het volgen van deze scholingsactiviteit aanbevelen aan collega's?

Karin Pot-Tieleman
e-mail: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
telefoon: 06 82 12 46 78
(bereikbaar ma.ochtend, dinsdag en donderdag van 9.00 uur tot 15.00 uur, en vr.ochtend)

Gerelateerde cursussen

• Lichaamsbewustwording en stressmanagement - 5 juni 2025
• Stressgerelateerde klachten: a state of the art - 2 juni 2025
• Stressgerelateerde klachten: a state of the art - 2 juni 2025
• Opleiding 'Procesmatige adem- en ontspanningstherapie - Deel 2' - 14 januari 2026
• Opleiding 'Procesmatige adem- en ontspanningstherapie - Deel 3' - Planning nog niet bekend