NPi-service Neurologie

Cognitie en feedback: sleutels tot effectief motorisch leren na een beroerte

Na een beroerte kampen veel patiënten niet alleen met sensomotorische, maar ook met cognitieve beperkingen. Deze kunnen het motorisch leerproces – en daarmee het herstel – aanzienlijk beïnvloeden. Canadese onderzoekers doken in de relatie tussen cognitie en motorisch leren. Benieuwd hoe jij jouw patiënt met cognitieve problemen optimaal kunt trainen en feedback kunt geven? Lees hier verder!

- Neurorehabilitation and Neural Repair 2024, Rajda et al.
- Susan Hombergen MSc, Yvonne Dockx MSc
-> Lees in PDF

Parkinsonboksen: beweging, verbinding en welzijn in de strijd tegen symptomen

Lichamelijke activiteit speelt een cruciale rol bij het verbeteren van zowel fysieke als niet-fysieke symptomen van Parkinson. Toch is het vaak een uitdaging om actief te blijven. Bokstrainingprogramma’s uit de VS laten veelbelovende resultaten zien. In Denemarken werd het concept aangepast aan de lokale context. Wat merken deelnemers van de effecten van deze bokstrainingen? In deze kwalitatieve studie onderzochten Deense wetenschappers de ervaringen van parkinsonboksers en de impact op hun symptomen. Tijd om de bokshandschoenen aan te trekken? Lees hier verder!

- Disability and Rehabilitation 2025, Yusuf et al.
- Simone van der Steen MSc, Wencke van Deurzen MSc
-> Lees in PDF

NIEUWE PODCAST: 'Fysiotherapeutische behandelmogelijkheden bij traumatisch hersenletsel'

Traumatisch hersenletsel geeft verandering in hersenfunctie door een externe kracht op het hoofd als gevolg van bijvoorbeeld verkeersongevallen, valpartijen, geweld of sportletsel. Zowel ouderen als jongeren kunnen te maken krijgen met traumatisch hersenletsel en het komt voor in verschillende mate van ernst.

Maar wat kun jij als fysiotherapeut betekenen voor de klachten na traumatisch hersenletsel? In deze podcast hoor je een samenvatting over de mogelijkheden bij matig tot ernstig hersenletsel.

-> Log in en luister

E-learning 'Keuzestress bij behandeling van Parkinson’

In deze e-learning staat de begeleiding van patiënten met Parkinson centraal. Hoe beslis je welke interventie je toe gaat passen? Welke compensatiestrategieën kun je het beste inzetten? En hoe zorg je ervoor dat de patiënt na de training het behaalde effect vasthoudt?

- 2 accreditatiepunten
- 25 euro of gratis* voor KNGF-leden en Keurmerktherapeuten
-> Bestel direct

E-learning 'Motorisch leren tijdens looptraining voor CVA-patiënten'

In deze e-learning maak je kennis met motorisch leren. Hoe gebruik je die principes tijdens de looptraining van CVA-patiënten? Welke leerstrategie kies je? En hoe beïnvloedt de cognitie van de patiënt deze keuze?
- 2 accreditatiepunten
- 25 euro of gratis* voor KNGF-leden en Keurmerktherapeuten
-> Bestel direct

Open access

Balance recovery and its link to vestibular agnosia in traumatic brain injury: a longitudinal behavioural and neuro-imaging study
-> Journal of Neurology

Uit het archief

-> ‘Figure-of-eight walk test’: een goed meetinstrument voor functionele loopvaardigheid bij Parkinson?
-> Meerwaarde van transcraniële stimulatie bij neglect-behandeling na CVA
-> Of zoek in het archief met 250+ referaten

Literatuurlijst 2025-2

Relevante studies, baanbrekende onderzoeken en nieuwe inzichten.

-> Bekijk in PDF

Koninklijke opening onderzoekscentrum: knappe koppen bundelen krachten voor betere behandelingen

Vandaag, 14 mei, opende niemand minder dan koningin Máxima het gloednieuwe Research & Diagnostiek Centrum (RDC) Adore. Met dit initiatief van Amsterdam UMC begint een nieuw hoofdstuk in de aanpak van kanker en hersenziekten. Voor het eerst werken kanker- en neurowetenschappers structureel samen, onder één dak, met één duidelijk doel: sneller tot betere, betaalbare en gepersonaliseerde behandelingen komen voor de patiënt.

Werkgroep Beroertepreventie slaat alarm: jaarlijks 10.000 beroertes door boezemfibrilleren

Jaarlijks worden in Nederland minstens 10.000 ernstige beroertes veroorzaakt door boezemfibrilleren, een hartritmestoornis die vooral bij ouderen voorkomt. De werkgroep Beroertepreventie slaat alarm en start vandaag - op de Europese Dag van de Beroerte - de campagne 'Beroerte voorkomen? Jij bent aan zet met de polscheck!'.

Zo (on)verantwoord is hardlopen in de warmte: 'Hitteberoerte kan iedereen overkomen'

In korte tijd zijn bij hardloopevenementen in Nederland twee mensen overleden. In beide gevallen was mogelijk een hitteberoerte de oorzaak. Er wordt dan al gauw gespeculeerd over de mate van fitheid van de slachtoffers, maar zo'n hitteberoerte kan iedereen overkomen. "Het heeft niets te maken met hoe goed je getraind bent", zegt hoogleraar fysiologie Maria Hopman.

Waarom hebben mensen met overgewicht meer kans op Long Covid?

Wetenschappers krijgen steeds meer grip op het fenomeen long covid. Nieuw onderzoek bevestigt bijvoorbeeld dat obesitas de kans op langdurige post-covid-klachten vergroot. Hoe kan dat? Drie jaar nadat de coronapandemie is gestopt, ondervinden mensen dagelijks nog steeds de gevolgen. Velen in onze maatschappij hebben bijvoorbeeld nog last van symptomen die ze kregen tijdens een coronabesmetting een aantal jaren geleden.

Kenmerkende hersenontstekingen gelinkt aan ernstiger verloop van multiple sclerose

Onderzoek naar breinweefsel van overleden hersendonoren met multiple sclerose (MS) heeft nieuw inzicht opgeleverd in het verloop van de ziekte. De hersenontstekingen van mensen met MS die snel achteruitgaan hebben vaker een kenmerkend uiterlijk, blijkt uit een studie waaraan neuroloog Joost Smolders van het Erasmus MC meewerkte. Hij hoopt dat dit inzicht op termijn kan helpen om de groep die snel achteruitgaat beter te helpen.

NVZF-congres Snijdende Chirurgie en aanmoedigingssubsidie

Op donderdag 2 oktober zal het jaarlijkse NVZF-congres georganiseerd worden. Locatie is dit keer het St Antonius ziekenhuis in Nieuwegein en Snijdend is dit jaar het thema! De Neurochirurg zal samen met de fysiotherapeut vertellen over de Subarachnoïdale bloedingen (SAB)-patiënten in de acute fase: van 1e opvang tot ontslag uit het ziekenhuis. Hoe ziet het verloop van deze patiënten eruit, wat is er bekend?

Deze oude dames kunnen tot achttien meter diep duiken, zonder zuurstof: “Het is alsof ze een superkracht hebben”

Vrouwen van zestig, zeventig of zelfs tachtig jaar oud die zonder zuurstofflessen tot wel achttien meter diep in de zee duiken. Nee, het zijn geen zeemeerminnen. Want in tegenstelling tot zeemeerminnen bestaan ze echt. Ze blijven minutenlang onder water om zeewier, schelpdieren en andere lekkernijen van de zeebodem te halen. Het zijn de Haenyeo, een groep vrouwelijke duikers van het Zuid-Koreaanse Jeju-eiland. Ze doen dit werk al eeuwenlang, dag in dag uit, zelfs in de koude wintermaanden. Hoe houden deze vrouwen dit vol?

Nieuwe test stelt bacteriële hersenvliesontsteking sneller en beter vast

Onderzoekers van Amsterdam UMC hebben een nieuwe test ontwikkeld die een levensbedreigende bacteriële hersenvliesontsteking snel en accuraat kan vaststellen. De test meet het CRP-eiwit in hersenvocht, een eiwit dat al vaak in bloed wordt getest om bacteriële infecties aan te tonen. Uit onderzoek blijkt dat een verhoogd CRP in hersenvocht een zeer betrouwbare indicator is voor bacteriële meningitis. Eerder duurde het vaak lang voordat hersenvliesontsteking kon worden vastgesteld wat er toe leidde dat adequate behandeling soms te laat werd gestart.

Veel eenzaamheid bij alleenstaanden met dementie

Alleenwonenden met dementie kampen vaker met eenzaamheid en ervaren minder begrip en ondersteuning vanuit hun omgeving dan degenen die samenwonen. Dat blijkt uit de Dementiemonitor van Alzheimer Nederland en Nivel. De enquête werd ingevuld door meer dan 1000 mensen met dementie.

Persoonlijk contact en sociale activiteiten zijn belangrijk voor mensen met dementie

Mensen met dementie die alleen wonen – thuis, in een woonzorglocatie of verpleeghuis – voelen zich minder vaak een gewaardeerd lid van de samenleving dan degenen die samenwonen met een naaste. Ook zijn zij minder positief over hun sociale leven. Begrip, persoonlijke aandacht en sociale contacten zijn juist voor deze groep extra belangrijk, net als praktische hulp, bijvoorbeeld bij administratieve taken. De casemanager dementie speelt hierbij een belangrijke rol: mensen met dementie die deze ondersteuning krijgen, ervaren een hogere kwaliteit van leven dan degenen die deze hulp niet krijgen. Ook de samenleving kan meer bijdragen. Mensen met dementie missen vaak begrip en steun van mensen die wat verder van hen afstaan, bijvoorbeeld op openbare plekken of binnen verenigingen. Op dat vlak is nog veel winst te behalen. Dat blijkt uit de Dementiemonitor 2024 van het Nivel en Alzheimer Nederland.

Wat gebeurt er in je hersenen als je nergens aan denkt?

‘Mind blanking’ of gedachteloosheid is een mysterieus concept in de wetenschap waar wetenschappers nu eindelijk meer grip op krijgen. Een aantal neurowetenschappers zetten op een rijtje wat er nou gebeurt als dit fenomeen plaatsvindt. Stel je voor: je zit op kantoor, in een parkje of in je tuin. Je staart recht voor je uit, zonder te knipperen en je denkt absoluut nergens aan. Dit fenomeen heet gedachteloosheid of ‘mind blanking’, en het zet wetenschappers al jaren aan het denken.

Vernauwde halsslagaders zitten vol microplastics: link met verhoogd risico op beroertes

Microscopisch kleine plasticdeeltjes zijn overal om ons heen – in oceanen, in voedsel en zelfs in ons drinkwater. Je ontkomt er niet aan, dat is al langer bekend, maar nu blijkt uit nieuw Amerikaans onderzoek dat deze plastics zich ook ophopen in onze bloedvaten. En dat brengt een aantal heftige gezondheidsrisico’s met zich mee. In plaques in de halsslagaders vonden wetenschappers tot wel vijftig keer meer micro- en nanoplastics dan in gezonde bloedvaten.

Wat goed is voor je hart, blijkt ook goed voor je hoofd: nieuw onderzoek wijst uit dat het verlagen van je bloeddruk ook het risico op dementie verlaagt

Goed nieuws voor iedereen die zijn hartgezondheid wil verbeteren: het verlagen van een hoge bloeddruk kan het risico op dementie met wel vijftien procent verminderen. Dit blijkt uit een baanbrekende studie die onlangs werd gepubliceerd in ‘Nature Medicine’. De studie werd uitgevoerd door onderzoekers van de University of Texas Southwestern Medical Center. Ze volgden bijna 34.000 mensen van 40 jaar en ouder in landelijk gelegen dorpen in China, die nog niet eerder behandeld werden voor hun hoge bloeddruk. De onderzoekers ontdekten dat het behandelen van hoge bloeddruk niet alleen goed is voor het hart, maar ook voor de hersenen. 

Expertisenetwerk Niet Aangeboren Hersenletsel+ erkend als ‘zorglandschap’

Het Expertisenetwerk ‘Niet Aangeboren Hersenletsel+ (NAH+) is officieel erkend als zorglandschap. Het Expertisenetwerk is in 2024 opgericht om de kennis over NAH+ te vergroten, samenwerking te stimuleren en zo bij te dragen aan goede zorg en een betere kwaliteit van leven van cliënten en hun naasten.

Alzheimer Nederland: Slim huis kan bijdragen aan langer thuis wonen

Technologie zou kunnen bijdragen aan langer thuis wonen, maar moet wel passen. Dat stelt Dinant Bekkenkamp van Alzheimer Nederland in een reactie op berichten over een Arnhems project met een slim proefhuis. Het slimme proefhuis in Arnhem zou kunnen fungeren als mantelzorger. Het toont volgen Bekkenkamp de mogelijkheden van technologische oplossingen bij thuiswonende mensen met dementie.

Voelen je hersenen aan dat je wil bewegen, voordat je dat zelf beseft?

Nog voordat je doorhebt of je wil bewegen, zou je brein al bezig zijn met de voorbereidingen. Althans, dat dachten we tot nu toe. Een nieuwe studie van de Universiteit van Minnesota zet dit idee op z’n kop. Waar eerdere onderzoeken erop wezen dat onze hersenen al “beslissen” vóórdat we ons daar bewust van zijn, toont deze nieuwe studie iets opvallends aan. De primaire motorcortex, het hersengebied dat vrijwillige bewegingen aanstuurt, wordt precies tegelijk actief met het moment waarop we bewust besluiten om te bewegen.

D66 wil euthanasie bij dementie vergemakkelijken

D66 bereidt een initiatiefwetsvoorstel voor om euthanasie bij dementie ‘makkelijker te maken’, onder meer door euthanasie uit het strafrecht te halen. Artsenfederatie KNMG waarschuwt voor de nadelige gevolgen van dit voorstel.

Geen risicovolle operatie meer voor patiënten na beroerte door halsslagadervernauwing

Europees onderzoek onder leiding van neuroloog Paul Nederkoorn van Amsterdam UMC toont aan dat een aanzienlijk deel van de patiënten die een beroerte krijgen door halsslagadervernauwing kan worden behandeld met medicatie. Een risicovolle operatie van de halsslagader, nu bij veel patiënten nog de standaardbehandeling, is dan voor deze groep patiënten wellicht niet meer nodig. Dit onderzoek kan ertoe leiden dat de wereldwijde richtlijnen voor de behandeling van deze patiënten worden aangepast.

Alzheimermedicijn krijgt groen licht voor Europese markt

De Europese Commissie heeft toestemming gegeven om het alzheimermedicijn Leqembi in de handel te brengen in de Europese Unie. Het nieuwe medicijn kreeg in november al een positieve beoordeling van het Europese geneesmiddelenbureau (EMA) voor een specifieke groep patiënten.

Elektroden geven prikkel als brein er zelf om vraagt

Al enige tijd is er een effectieve methode waarbij er elektroden in het brein worden geïmplanteerd en daar schokjes afgeven, om zo symptomen als beven bij mensen met de ziekte van Parkinson te verminderen. Soms is het effect echter beperkt en zijn er bijwerkingen. Daarom is er nu een elektrode ‘op maat’ ontwikkeld, die enkel schokjes geeft als het brein daar zelf om vraagt. In januari werd deze methode voor het eerst ter wereld buiten een studie toegepast bij een patiënt in Amsterdam UMC.

17 factoren die je kans op dementie, beroertes en depressie beïnvloeden

Meer dan 55 miljoen mensen wereldwijd leven met dementie. Tegen 2050 zal dit aantal naar verwachting verdrievoudigen. Ook het aantal sterfgevallen door beroertes kan tegen die tijd verdubbeld zijn. Daarnaast krijgt 10 tot 20 procent van de volwassenen op latere leeftijd te maken met depressie. Toch is er reden tot hoop: volgens nieuw onderzoek zijn veel problemen grotendeels te voorkomen.

Deze simpele bloedtest kan parkinson vroegtijdig opsporen

Wetenschappers hebben een bloedtest ontwikkeld die de ziekte van Parkinson kan opsporen voordat patiënten de eerste symptomen ervaren. De test werkt door het meten van specifieke RNA-fragmenten in het bloed. De specifieke moleculaire markers die door de test kunnen worden opgespoord, vertonen karakteristieke patronen bij mensen die de ziekte van Parkinson ontwikkelen, zelfs voordat ze trillingen of bewegingsproblemen krijgen.

Wetenschappers tekenen “onmogelijke” hersenkaart: doorbraak in zien hoe muizenhersenen écht werken

Onderzoekers hebben de meest gedetailleerde functionele “bedradingkaart” van een zoogdierbrein ooit gemaakt, een prestatie die de beroemde moleculair bioloog Francis Crick in 1979 als onhaalbaar bestempelde. Een team van meer dan 150 wetenschappers werkte zeven jaar lang samen aan het Machine Intelligence from Cortical Networks (MICrONS) Project. Hun werk, gepubliceerd in tien studies in het vakblad Nature, zoomt in op een minuscuul stukje muizenhersenen: slechts één kubieke millimeter van de visuele cortex, het deel dat helpt om te zien.

Bizarre link ontdekt tussen dementie en getrouwd zijn

Trouwen met je grote liefde is meestal iets om te vieren. Maar nieuw onderzoek laat een verrassend nadeel zien: het huwelijk kan het risico op dementie flink verhogen. Dat is opvallend, want eerdere studies toonden juist allerlei gezondheidsvoordelen van trouwen aan, zoals een lager risico op hart- en vaatziekten en een hogere levensverwachting. Onderzoekers van de Florida State University ontdekten echter dat mensen zonder partner mogelijk minder kans hebben op dementie of dat bij hen de diagnose minder vaak wordt gesteld. “Ongehuwde mensen hebben mogelijk een lager risico op dementie dan gehuwden”, schrijven ze in hun publicatie.

Meetinstrument Zuidwester Balans Schaal (ZBS)

Bij mensen met een VB neemt het valrisico toe vanaf 40 jaar en leidt vallen vaker tot letsel en ziekenhuisopnamen. Bij mensen met een VB neemt het valrisico toe vanaf 40 jaar en leidt vallen vaker tot letsel en ziekenhuisopnamen. Voor volwassenen met een meer ernstige VB en/of fysieke beperkingen was er geen geschikte balanstest beschikbaar. Om die reden hebben fysiotherapeuten van Zuidwester de ZBS ontwikkeld. Dit is een meetinstrument voor fysiotherapeuten in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking met als doel de balans (het evenwicht) te meten.

Ziekte van Parkinson in opmars, maar hoop op genezing groeit

De ziekte van Parkinson is aan een zorgwekkende opmars bezig, ook in België. Dat meldt de Belgische vzw Stop Parkinson ter gelegenheid van Wereld Parkinson Dag op vrijdag 11 april. Vandaag leven naar schatting zo’n 50.000 mensen in ons land met de ziekte, maar dat aantal dreigt tegen 2040 te verdubbelen tot 100.000. De ziekte van Parkinson is bezig aan een opmars. Experts spreken zelfs van een Parkinsonpandemie, maar er is ook goed nieuws, want dankzij nieuwe wetenschappelijke ontdekkingen groeit de hoop op genezing. Door de steun van organisaties zoals Stop Parkinson en de Amerikaanse Michael J. Fox Foundation heeft de wetenschap veel stappen gezet.